Kafein Nedir?

Hayatta bir yudum kahve ile mutluluğu yudumlamaktan daha çok keyif veren ne var? Eğer siz de gerçek bir kahve tiryakisi iseniz, bu soruya cevabınız zaten bellidir. Her sabah milyonlarca kişinin uyanabilmek için güvendiği ilk şey olan kahve içindeki yüksek kafein hakkında pek çok görüş bulunuyor. Kimileri kafeinin endişe ve uyku üzerindeki olumsuz etkilerini anlatırken, kimileri de sağlığa faydalı yanlarından bahsediyor.

Peki gerçekte Kafein Nedir ve Ne İşe Yarar? Eğer bir kahve sevdalısı olarak bu sorunun cevabını merak ediyorsanız, bu yazımızda kafein hakkındaki tüm sorularınıza cevap bulabilirsiniz.

Kafein, genellikle bitkilerin yapısında bulunan, doğal bir maddedir. Uyarıcı ve uyandırıcı etkiye sahip olması ile bilinen kafein, Farmakoloji alanında “beyni uyandıran maddeler” listesinde yer alır. Etki düzeyi herkeste farklı olsa da sinir sistemini uyararak kişiye bir süreliğine dinçlik verir. Yeryüzünde 50’den fazla türdeki bitkinin yapısında bulunan kafein, her bitkinin farklı bir bölümünde yer alır. Keyifle içtiğiniz bol kafeinli kahve içerisindeki kafein, bu bitkilerin toplanıp kurutulması ile tüketilebilir hale gelir. Kahve ve çay gibi içeceklerde yoğun miktarda bulunurken, gıdalarda bulunma oranı belli bir seviyededir.

Kafein İçeren Yiyecek ve İçecekler Hangileri?

Yüksek kafeinli kahve, kafeinin en yoğun olduğu içeceklerden birisi olarak herkes tarafından bilinir. Fakat kafein yalnızca kahvede değil, farklı yiyecek ve içeceklerin de yapısında bulunan bir maddedir. Bunlar;

Espresso: 240–720 mg
Yerba mate çayı: 65–130 mg
Alkolsüz içecekler: 20–40 mg
Kafeinsiz kahve: 3-12 mg
Enerji içecekleri: 50-160 mg
Kahve: 102–200 mg
Demlenmiş çay: 40–120 mg
Kakao içeceği: 2–7 mg
Çikolatalı süt: 2–7 mg olarak sıralanabilir.

Ayrıca çikolata da kafein içeren besinlerden biridir. 50 gr’lık sütlü bir çikolatada bulunan kafein miktarı 1-15 mg arasında değişiklik gösterirken, 40 gr’lık bitter çikolata 30 mg kadar kafein bulunur.

Kafein Ne İşe Yarar?

Yoğun miktarlarda kafeinli kahve içerisinde bulunan bu madde, kakao ve çay bitkilerinde de bulunan doğal bir uyarıcıdır. Yorgunluğun başlamasını engeller ve uyanık kalmanıza yardımcı olur.

Kafein tüketildikten sonra bağırsaktan hızlıca kan dolaşımına karışır. Oradan karaciğere geçerek, çeşitli organların işlevlerini etkileyebilecek şekilde bileşiklere ayrılır. Kafeinin ana etkisi ise beyin üzerinde oluşur.

Kafein maddesi, beyni rahatlatan ve yorgun hissetmenize neden olan adenozinin etkilerini bloke etme işlevi görür. Bu sayede yorgunluğunuzun azalmasına ve uyanık kalmanıza yardımcı olur. Beyni etkilediği için psikoaktif bir ilaç olarak da kabul edilir.

Kafeinin Faydaları Neler?

Kafeinli kahve içmenin verdiği keyif kadar sağladığı bazı faydalar da vardır. Kafeinin oldukça merak edilen faydaları şu şekilde sıralanır:

Metabolizmayı Hızlandırır

Kafein, merkezi sinir sistemini uyarma etkisi olan bir maddedir. Bu yüzden metabolizmayı güçlendirmesi, hızlandırması ve yağ yakımını sağlaması mümkündür. Günde 300 mg kafein tüketimi, günde 79 gram daha fazla kalori yakılmasını sağlar.

Bu, ilk bakışta az bir miktarmış gibi görünebilir. Fakat kilo almaya meyilli olan kişilerin yıllık ortalama 1 kg aldığı bilinir. Kafeinin yaktığı kalori, bu bir kilodan kurtulmak için yardımcı olabilecek bir seviyededir. Kafein ve kilo verme ile ilgili yapılan bazı araştırmalar, kafein tüketenlerin kilosunun daha az olduğunu göstermiştir.

Kalp Rahatsızlıklarına Karşı Koruyucudur

Kafein, sanılanın aksine kalp rahatsızlığı riskini artıran bir madde değildir. Aksine günde 1-4 fincan kahve içen kişilerin, kalp rahatsızlıkları riskinin %15 daha az olduğu belirlenmiştir. Yapılan bazı araştırmalar, 2-4 fincan kahve ve yeşil çay tüketenlerin inme riskine %15 daha az yakalandığını göstermiştir.

Ancak bazı kişilerde yüksek kafein oranı kan basıncını hafif şekilde yükseltebilir. Bu durum, düzenli olarak kahve tüketildiğinde çoğu zaman kaybolur.

Ruh Halini Düzenler

Yapılan bir araştırma, kafein tüketen kişilerdeki depresyon riskinin daha az olduğunu ortaya koymuştur. Fakat söz konusu ruh hali olduğunda, kafeinin kesinlikle iyileştireceğinin bir garantisi yoktur.

Örneğin; ilk fincan kahveyi içtikten sonra ikinci bir fincan kahve içmek için 8 saat beklenmesi gerekir. Aksi takdirde kafeinin ruh halini iyileştirici etkisinden faydalanmak mümkün değildir. Günde 3-5 fincan kahve içmenin Alzheimer ve Parkinson gibi rahatsızlıkların da riskini azalttığı bilinir.

Egzersiz Performansını Yükseltir

Söz konusu egzersiz yapmak olduğunda kafein, yağların yakıt şeklinde kullanımını artırabilir. Bu son derece yararlı bir etkidir. Çünkü kaslarda bulunan glikozun daha uzun süre dayanması teşvik edilir. Bu sayede kasların yorgunlaşması geciktirilmiş olur.

Kafein aynı zamanda kas kasılmalarını iyileştirici bir etki de sağlayabilir. Böylece yorgunluğa karşı olan tolerans artar. Yapılan bazı araştırmalar, kafeinin egzersizden 1 saat önce tüketildiğinde %5 oranında ekstra dayanıklılık sağladığını gözler önüne sermiştir.